Indiase boerin bij sorgumveld
 
TERREINWINST
  hoe kleine boeren uit het Zuiden
hun landbouw terugveroveren
 
Inhoudsopgave - Bestellen - Downloaden - Maandblad - Boeken  
  Archief - Landbouwsite - Duurzaamsite - dDH - Links - Verder >>  
 
 
________    
____

door Joop Landman

 16
 
NAWOORD
 
DE BALANS OPMAKEN
 
 
veel toekomst
 
Het ligt voor de hand dat dit boek gemengde gevoelens oproept. Aan de ene kant laat het zien hoe kleine boeren in India het slachtoffer worden van verlaging van de marktprijzen voor hun producten, zoals de wereldwijde liberalisering dat eist. En ook hoe de centrale regering in New Delhi zich praktisch niets gelegen laat liggen aan hun bittere lot, al zijn er dan wel wat programma's en projecten. Velen kunnen het op het platteland niet meer volhouden en 'vluchten' naar de stad, waar ze vaak in de marge belanden. Anderen zijn zo wanhopig dat ze zichzelf van het leven beroven.
Tegenover deze zwart-sombere tendens staat een vrolijk-groene ontwikkeling: de heropleving in tal van dorpen van de traditionele landbouwtechnieken met de zeer waardevolle traditionele zaden. Met een klein beetje hulp van buitenaf organiseren de allerarmste boerinnen zich en nemen het heft in handen.
 
De eerste, donkere tendens treft alle boeren, grote en kleine, over het hele land. Ze maakt overal slachtoffers, maar in het bijzonder onder kleine boeren die geen reserves en nauwelijks invloed hebben. De tweede optimistische ontwikkeling vindt plaats in een minderheid van de Indiase dorpen en gehuchten. Deze beweging is (nog) niet sterk georganiseerd en lijkt op dit moment niet in staat het tij te keren.
 
Het belangrijkste verschil tussen deze twee tendensen is dat de eerste, grauwe in feite futloos is. De meeste boeren hebben hun vertrouwen in de şmoderneş landbouw verloren en merken dat ze in de val zitten van prijsverlagingen, misoogsten en schulden.
De tweede ontwikkeling daarentegen blaakt van vitaliteit en maakt boerinnen en boeren overal geestdriftig, omdat zij hen kan verlossen van schulden en armoede. Want de traditionele gewassen hebben geen dure kunstmest en bestrijdingsmiddelen nodig hebben en het zaaigoed is gratis, aangezien de boerinnen zelf een gedeelte van de oogst hiervoor apart houden. Ook verdwijnt het risico van een totale misoogst omdat boeren bij de traditionele werkwijze veel verschillende gewassen en variëteiten door elkaar heen verbouwen. Bovendien is deze aanpak onafhankelijk van de onzekere subsidies en technische steun van de overheid.
De 'nieuwe' aanpak schat de oude, vertrouwde boerenkennis op waarde. Dat maakt boerinnen trots en geeft hen energie. Op wat kortere of langere termijn zal deze richting naar de mening van veel deskundigen absoluut de overhand krijgen.
 
De belangrijkste belemmering voor de ontplooiing van een beweging voor boerenlandbouw is het beperkte aantal organisaties dat in de dorpen de ontwikkeling op gang kan brengen. Deze organisaties zijn onmisbaar, omdat de kleine boeren door alle beroerdigheid van de laatste decennia door al hun reserves heen zijn.
Verder bieden de lokale gevestigde belangen de nodige weerstand. Eigenlijk zouden grote boerenvakbonden zich serieus in moeten gaan zetten voor boerenlandbouw en zouden grote NGO's intensief samen moeten gaan werken om tezamen met de kleine boeren de politieke ruimte te scheppen die deze nodig hebben. 1+
 
Van lokale ontwikkelingswerker tot internationaal deskundige:

ER IS VEEL TOEKOMST
VOOR BOERENLANDBOUW IN HET ZUIDEN
Socioloog Shiv Bahuguna, medewerker van een NGO in de Himalaya's verwacht een snelle groei van het aantal projecten de komende jaren. "De huidige projecten zijn voorbeelden. Neem die gemengde boomgaard. Als die over drie jaar vruchten gaat opleveren, dan willen alle dorpen in de omgeving zo'n boomgaard." De kennis is dan aanwezig hoe je dat als dorp, onafhankelijk van de overheid kan doen. "Je ziet nu al dat mensen uit de stad terugkeren naar het land, omdat er weer meer te doen is. Die beweging zal de komende jaren zeker sterker worden." (hoofdstuk 3)

Darwan Singh Negi, boer, trainer en deskundige van de organisatie Navdanya uit Dehra Dun: "Op welke bijeenkomst je ook komt, iedereen praat nu over biologisch boeren. Uiteindelijk, laten we zeggen over zo'n 20 jaar, zullen praktisch alle boeren biologisch werken. Ook de grote." (hoofdstuk 4)
 
Volgens Madhav Taylor, een oude rot in het ontwikkelingsvak en coördinator bij Seva Mandir, een ontwikkelingsorganisatie in Rajasthan, zal over tien jaar het Indiase platteland er heel anders uitzien. Dat weet hij zeker. Waarom? "Omdat we allerlei proefprojecten hebben die heel goed gaan. We hebben een aanpak die werkt en die gaan we gewoon verspreiden." Hij zegt het zonder enige opwinding. De verandering zal plaatsvinden omdat de geschikte werkwijze is gevonden en omdat de nood hoog is. (hoofdstuk 5)
 
P.V. Satheesh, directeur van de DDS, een ontwikkelingsorganisatie uit Andhra Pradesh: "Wij zijn zeker geen geïsoleerde organisatie meer. Een paar jaar geleden vond bijna iedereen onze ideeën ouderwets en achterhaald. Maar neem bijvoorbeeld de officiële opening van het biodiversiteitsfestival. Daar waren wetenschappers en lokale bestuurders die openlijk zeggen dat de lokale variëteiten zo belangrijk zijn, zoveel voedzamer en gezonder, beter geschikt voor de droge gebieden en goed te verkopen (..) Veel boeren blijken onze ideeën nu geaccepteerd te hebben." (hoofdstuk 10)

Devinder Sharma, Indiase deskundige op het gebied van landbouwpolitiek en honger: "We weten wat de oplossing is: teruggrijpen op de traditionele zaden en de traditionele landbouwtechnieken." (hoofdstuk 16)
 
Zuid-Amerika-kenner Sam Verhaert over Brazilië: "Na de massale plattelandsvlucht lijkt het tij stilaan te keren. Niet dat de mensen en masse de stad verlaten, maar er is een belangrijke minderheid die terugkeert, boeren die van het platteland gekomen waren en nu gedesillusioneerd terugkeren, begeleid door de MST." Deze organisatie zet volledig in op duurzame lokale boerenlandbouw, zowel uit praktische noodzaak, omdat de beginnende boeren straatarm zijn en zich geen dure zaden, bestrijdingsmiddelen en kunstmest kunnen veroorloven - als uit overtuiging, omdat de MST als linkse organisatie niet afhankelijk wil zijn van grote firma's. (hoofdstuk 15)
 
Jules Pretty, internationaal befaamd deskundige op het gebied van duurzame landbouw: "Een van de opmerkelijkste veranderingen die het afgelopen decennium plaatsgevonden heeft, is het ontstaan van een stille revolutie in de landbouw van kleine en middelgrote boeren in de Zuidelijke landen. De stuwende kracht achter deze ontwikkeling vormen boeren die steeds meer te weten komen over de natuur, steeds beter begrijpen hoe zij met die kennis de voedselproductie kunnen opvoeren en die kunnen en willen samenwerken om gemeenschappelijke problemen aan te pakken." (hoofdstuk 13)

 
Een vraag die dit boek wellicht oproept is 'wat kunnen wij in het Westen doen?' Het antwoord is: studeren, protesteren, alternatieven in praktijk brengen en ervaringen uitwisselen. Ten eerste moeten we een grondig begrip zien te krijgen van wat er gaande is, zowel ten goede als ten kwade. Ten tweede moeten we negatieve ontwikkelingen scherp aan de kaak stellen. Ten derde is het noodzakelijk in onze eigen omgeving te zoeken naar mogelijkheden en die te benutten. Tenslotte is uitwisseling met mensen dichtbij en veraf, die net als wij zoeken naar een uitweg, onmisbaar.
Hoewel iedereen vanuit haar/zijn achtergrond een extra accent op een van deze vier zal leggen, is het noodzakelijk met alle vier tegelijk bezig te zijn. Protest zonder studie of alternatief klinkt al gauw hol en stoot mogelijke medestanders af. Alleen maar bezig zijn met een alternatief zonder stelling te nemen tegen onrecht wordt snel kneuterig. Onze tegenstanders kunnen de resultaten dan eenvoudig inpalmen. Uitwisseling is onmisbaar zowel bij studie, protest als alternatief. Het helpt je met beide benen op de grond te blijven staan.
In bijlage 3 vind je enkele organisaties die zich bezig houden met studie, protest en alternatief. Veel succes!
 
Noot
1+. Devinder Sharma: "Iedere NGO zit in haar eigen gebiedje en zingt haar eigen liedje van hoe mooi het bij haar is. Het zijn echter eilandjes van duurzaamheid, want de regeringspolitiek werkt precies de andere kant op. De NGO's komen niet bij elkaar. Het lijkt wel of ze niet wíllen groeien. Ze hebben hun dorpen en ze vinden het wel goed zo. We weten wat de oplossing is: teruggrijpen op de traditionele zaden en de traditionele landbouwtechnieken. Een aantal grote NGO's zou tien jaar lang samen stug door moeten werken aan een structurele verandering van de landbouw in die richting." Persoonlijke mededeling aan auteur; New Delhi, februari 2004. terug

 
*          *           *

>> Verder naar het gedicht.
< Terug naar het begin van dit hoofdstuk.
<< Terug naar het vorige hoofdstuk of naar de inhoudsopgave.  
 
 

_ 		___