[Menu] [dDH]

Kosova en Nederland 1999
Speech van Tom Pitstra
(Eerste Kamerlid GroenLinks)

Zoals uitgesproken op zaterdag 10 april 1999, tijdens de demonstratie op de Dam in Amsterdam

'Kosovo crisis'

Beste mensen,

De luchtbombardementen van de NAVO die zich zogenaamd nog in fase bevinden, hebben een contraproductieve werking gehad.
Door veel deskundigen binnen en buiten de NAVO was hiertegen gewaarschuwd. Maar de 19 NAVO-landen, hun regeringen, administraties en parlementen wisten het beter. We pakken Milosevic even hard aan. Dan wordt Rambouillet welgetekend en wordt een humanitaire catastrofe voorkomen. Maar Rambouillet is kapot en de humanitaire catastrofe is vergroot. De dagelijkse TV-beelden van vluchtelingen en hun verhalen spreken voor zich en vervullen ons met afgrijzen. De klaarliggende agenda van etnische zuivering werd versneld en verscherpt uitgevoerd. Het verschafte het Servische regime een alibi om het met nog meer haat en geweld uit te voeren. Voor de duidelijkheid: ik stel het Servische regime verantwoordelijk voor deze wandaden.

Maar we kunnen toch niet anders dan vaststellen dat de bombardementen dit niet hebben voorkomen? De waarnemers, de media, de oren en ogen van de internationale gemeenschap moesten vertrekken. Er werd als het ware een dark-room geschapen waar toegeslagen kon worden. Behalve niet effectief zijn de bombardementen ook disproportioneel. Wat doet een in fik gegooide olie-opslag in Novi Sad tegen wrede acties van de paramilitairen?

Er kleven grote negatieve gevolgen aan:

Veel mensen voelen zich verscheurd en machteloos. Veel mensen weten het niet. Elke keuze in het dilemma leek fout. Velen vragen zich af of er een geloofwaardig alternatief is. Want er zou geen alternatief zijn, wordt ons ingepeperd. Maar laten we duidelijk zijn: de NAVO heeft 4 maanden geleden drie scenario's opgesteld en er is politiek gekozen voor alleen dit rampscenario. Veilig kruisraketten gooien, dat is de geliefkoosde strategie van die dure en nog steeds zwaar opgetuigde militaire apparaten.

Ook vraag ik me nu nog steeds af of niet voorkomen had kunnen worden, dat dit conflict uitbrak. Eigenlijk waren de Kosovaren en de Serven het eens: autonomie binnen Servie. De peace-keeping werd door Belgrado afgewezen. Maar waarom moest dat perse de NAVO zijn en waarom is niet hard ingezet op een anders samengestelde troepenmacht die het akkoord moest bewaken. Eerst was de geloofwaardigheid van de NAVO (na de zoveelste dreiging) en nu is het prestige van de NAVO in het geding. Een koude-oorlogsoplossing op zoek naar een probleem. In dit conflict staan nu heel andere belangen op het spel dan die van de Kosovaren zelf. Zij betalen de prijs voor het politieke voortbestaan van president Clinton en generaal Clark, die nu gewoon moeten winnen. Met hun high-tech wapentuig zullen ze nog wekenlang doorgaan.

Rob Vreeken van de Volksrant schreef gisteren: "De NAVO zal haar geloofwaardigheid tot de laatste Kosovaar verdedigen". Maar wat kan en moet er nu gebeuren, vragen velen zich af. Niemand heeft de waarheid in pacht, open discussies zijn nodig.

Een hoofdpunt op dit moment lijkt mij het lot van de uitgeselecteerde mannen. Er moet een pauze in de bombardementen ingelast worden en Kofi Annan moet -zonder voorwaarden vooraf- gaan onderhandelen over de inspectie en toegang. Bijvoorbeeld via het Rode Kruis. Deze gijzeling kan tot massamoord leiden als de internationale gemeenschap doorgaat met de macho rambo-politiek van de Amerikanen.

Verder moet de Russen een hoofdrol gegund worden om tot een oplossing te komen.

Ook het scheppen van veilige enclaves, mogelijk samen met de UCK, moet serieus overwogen worden.

Kortom:

menu | dDH