[Menu] [dDH]

Kosova en Nederland 1999
Nederlandse troepen in Orahovac beschuldigd van schending van mensenrechten en het internationaal recht

Persverklaring 6 dec. 1999.

"Ze zitten in een getto, dat ga ik niet bestrijden. (…) Hun bewegingsvrijheid is beperkt, tot er weer een normale situatie is ontstaan."
Luitenant-kolonel Tony van Loon, commandant van de Nederlandse artillerie-eenheid De Gele Rijders in Orahovac, geciteerd in Trouw van 11 november 1999.

Op 7 december worden de Gele Rijders terug verwacht in Nederland uit Orahovac, Kosovo. Waarschijnlijk worden zij als helden onthaald. Maar dat zou niet terecht zijn. Vijf jaar na het debacle in Srebrenica keren er weer Nederlandse militairen terug van een vredesmissie, terwijl er beschuldigingen tegen hen worden geuit door de mensen die zij beschermd zouden hebben.

Zoals luitenant-kolonel van Loon al in een interview met Trouw van 11 november jl. toegeeft, houden de Gele Rijders de niet-Albanese bevolking van Orahovac feitelijk in een getto gevangen. Wie uit het getto wil is overgeleverd aan de genade van het UÇK. Door het weigeren van bescherming aan de niet-Albanese bevolking door de Nederlandse KFOR-troepen, overleven de meeste vluchtelingen het niet. De bevolking is grotendeels verstoken van elektriciteit en water, voedsel is slechts in beperkte mate verkrijgbaar en er bestaat een grote kans op het uitbreken van besmettelijke ziektes, omdat ze met veel mensen op een kleine oppervlakte opgesloten zitten. Is dat het beeld van humanitair vredeswerk door Nederlandse militairen?

Als argument wordt naar voren gebracht, dat de bevolking gevangen gehouden wordt zodat de Gele Rijders kunnen bekijken of er oorlogsmisdadigers tussen zitten. In feite wordt zelfs toegegeven dat de bevolking gegijzeld wordt: "Zij weten wie het gedaan hebben, maar ze vertellen het ons niet" (Trouw, 11-11-99). Al enige tijd proberen Servische vrouwen, die het wel gelukt zijn om naar Belgrado te vluchten, de kinderen uit het getto van Orahovac te krijgen. Elke keer worden nieuwe argumenten opgeworpen om het vertrek van de kinderen tegen te houden. Verdenken de Gele Rijders deze kinderen van oorlogsmisdaden? Of worden de kinderen als gijzelaars gebruikt tegen hun ouders en familieleden?

De opdracht van de Gele Rijders staat omschreven in resolutie 1244 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Het zorgen voor openbare orde en veiligheid tot internationale aanwezigheid deze taak kan overnemen. Daar is niets van terechtgekomen. De niet-Albanese bevolkingsgroepen zijn vanaf de aankomst van de Gele Rijders het slachtoffer geweest van stelselmatige terreur en intimidatie door Albanezen. Daarbij zijn honderden gewond geraakt of gedood, mensen zijn ontvoerd, hun huizen zijn geplunderd en in brand gestoken en duizenden Serviërs en zigeuners zijn op de vlucht gedreven. Uit recente interviews met mensen uit Orahovac komen niet alleen beschuldigen aan het adres van de Nederlands/Duitse KFOR-troepen voor het gevangen houden van de niet-Albanese bevolking, in strijd met de officiële VN-politiek, maar ook van intimidatie en zelfs diefstal bij huiszoekingen.

Eén van de laatste trieste wapenfeiten van de Gele Rijders bij hun 'vredesmissie' is het verhinderen op 3 december jl. van een ingrijpen van Italiaanse KFOR-troepen tegen Albanese terreurdaden. Italiaanse KFOR-troepen hadden een delegatie van het Patriarchaat van Pec naar Velika Hoca geëscorteerd toen zij vanuit een nabij gelegen bos schoten hoorden. Bij een poging om naar de plaats van de schoten te gaan, werden zij door de Nederlandse troepen tegengehouden. In afwachting van nadere orders hielden de Nederlandse militairen de Italianen meer dan een uur lang tegen. Uiteindelijk bij de plek aangekomen, vonden ze de lijken van Mladen Manitasevic en Nebojsa Pavlovic en een andere gewonde Serviër. De daders waren inmiddels ontkomen. De Italiaanse KFOR-troepen verklaarden dat zij een klacht tegen het Nederlandse optreden zouden indienen.

Terwijl de Albanese terreur ongestraft door kan gaan, hebben de Gele Rijders inmiddels wel zo'n 20 niet-Albanezen gearresteerd op verdenking van oorlogsmisdaden. Twee 'onafhankelijke' Albanese verklaringen zijn genoeg om iemand als verdachte te beschouwen en te arresteren. Deze mensen hebben geen bijstand van een advocaat en geen enkel uitzicht op een spoedige, onafhankelijke berechting.

Het beleid van de Gele Rijders in Orahovac is in strijd met resolutie 1244, in strijd met het Nederlands recht, in strijd met het internationaal recht, een flagrante schending van de mensenrechten en op de drempel van de 21ste eeuw moreel onaanvaardbaar!

In ons land is het 'Steuncomité Vrouwen Orahovac' opgericht dat zich wil inzetten voor de niet-Albanese bewoners van Orahovac, voor hun recht op een menswaardige behandeling en het recht om zich vrij te bewegen. Het Steuncomité eist een diepgaand onderzoek naar hetgeen zich heeft afgespeeld, bij voorkeur in de vorm van een parlementaire enquête. Verder eist het Steuncomité hulp van de Nederlandse regering aan de niet-Albanese bewoners van het getto in Orahovac en aan de vluchtelingen die Orahovac ontvlucht zijn.

Ook internationaal krijgt de situatie in Orahovac meer en meer aandacht. Op recente internationale bijeenkomsten in Wenen, Berlijn, Kassel en Manchester is de zaak uitvoerig aan de orde gekomen en komen er berichten voor internationaal optreden uit Duitsland, Spanje, Engeland, België, Frankrijk, Oostenrijk, Italië, Griekenland, de Verenigde Staten, Nieuw Zeeland, Canada en de Filippijnen.

Of de Nederlandse troepen terugkeren naar Orahovac is nog niet duidelijk. Wel zal hun optreden niet makkelijk vergeten worden en net als de kwestie Sebrenica de nodige nasleep krijgen. Wellicht hebben de ministers van Aartsen en de Grave dit voorvoeld toen zij hun nota naar buiten brachten waarin zij aangekondigden zich binnen een half jaar geheel uit Kosovo te willen terugtrekken. De triomfantelijke thuiskomst krijgt zo veel meer het karakter van een aftocht met de staart tussen de benen, zonder roem en zonder eer.

Amsterdam, 6 december 1999.

Steuncomité Vrouwen Orahovac
p/a Sloterkade 20
1058 HE Amsterdam
Tel: 020 - 615 1122
Fax: 020 - 615 1120

menu | dDH