WTO ONDERHANDELINGEN SEATTLE
Een oproep van Nederlandse NGOs voor transparantie in de WTO
Chaos in Seattle
Perbericht 6 dec. 1999
Na een week van traangas, demonstraties en tientallen bijeenkomsten, briefings en moeizame onderhandelingen tijdens de WTO ministeriële conferentie in Seattle, is één ding duidelijk voor iedereen: de geloofwaardigheid van de WTO staat op het spel! De protesten van duizenden Amerikanen in de straat, van Nederlanders bij het Amerikaanse Consulaat in Amsterdam, en de verdwaasde blik van delegatieleden in het Conferentie centrum zijn veelzeggend: de WTO gang van zaken is niet democratisch en transparant. De impasse in en het uitstel van de onderhandelingen bewijst dat fundamentele hervormingen noodzakelijk zijn voordat er onderhandelt kan worden.
De VS heeft als voorzitter de structuur bepaald waarin onderhandeld wordt. Werkgroepen zijn in het leven geroepen, waarin de belangrijkste agendapunten op tafel komen. Ingewijden geven aan dat het hier vooral om babbelboxen ging, met geen enkele formele status of zeggenschap. Daarnaast is er een green room waar de twintig belangrijkste economieën onderhandelen. Delegaties van andere landen, die aan tafel willen schuiven wordt de toegang geweigerd. Wat de procedure is voor deelname, is voor iedereen een vraagteken. Een briefje onder de deur in je hotel, zoals het de delegatieleider van Guyana overkwam, betekent dat je aan mag schuiven aan de tafel in de green room. In Seattle worden de werkelijke onderhandelingen gevoerd door het supertrio van mevrouw Barshefsky, de Amerikaanse onderhandelaar, Mike Moore, de directeur- generaal van de WTO en Pascal Lamy, de Eurocommissaris voor handel. Zo worden de onderhandelingen tussen 135 landen beperkt tot een sopraan, twee tenoren en een koor van 132.
Nederland heeft in dit proces al helemaal niets in te brengen, omdat de Europese Commissie de onderhandelingen voert. Staatssecretaris Ybema zei op de eerste dag al dat hij slechts beschikt over fragmentarische informatie. Eurocommissaris Lamy ging zijn boekje te buiten door een werkgroep over biotechnologie voor te stellen, zonder overleg met de Raad van Ministers. De reactie van de Deense minister van milieu, Sved Auken, dat de legitimiteit van de Europese Commissie op het spel staat, en dat hij dit soort koehandel nog nooit eerder heeft meegemaakt, is tekenend.
Nederland had in de voorbereidingen voor Seattle de mond vol van de noodzaak ontwikkelingslanden te integreren in het wereldhandelsysteem. De realiteit in Seattle toont aan dat dit een lachertje is. De minst ontwikkelde landen kunnen in deze procedure hun belangen niet verdedigen. De Organisatie van Afrikaanse Eenheid legde al op donderdag 2 december een verklaring af, dat de gang van zaken niet tot consensus over een slotdeclaratie zou kunnen leiden. Enkele Latijns- Amerikaanse landen sloten zich hierbij aan.
Seattle heeft aangetoond dat het ontbreken van democratisch vastgestelde procedures en spelregels leidt tot een jungle waarin het recht van de sterkste geldt. Het protest van de demonstranten in de straten van Seattle, Londen en Amsterdam, de onvrede van maatschappelijke organisaties, en de kritiek van parlementariërs, zijn een bewijs dat zowel binnen als buiten de WTO het verzet groeit.
De vraag is wat de Nederlandse regering hieraan gaat doen. De ongelooflijke WTO chaos in Seattle is niet voor herhaling vatbaar. Structurele hervormingen van onderhandelings- en besluitvormingsprocedures van de WTO zijn noodzakelijk. Iedereen is het erover eens dat de kaartjes voor deze show in Amerika een te hoge prijs hebben.
Het intransparante en ondemocratische karakter van de besluitvorming ondergraaft de legitimiteit van de WTO. Het recht van de sterkste mag geen basis zijn voor de totstandkoming van bindende regelgeving op multilateraal niveau. Een democratie als Nederland mag hier geen genoegen mee nemen.
Beloftes van Barshefsky en Moore over hervormingen die moeten leiden tot meer transparantie moeten daarom op de voet gevolgd worden. Eerst zien dan geloven.
Namens de Nederlandse NGO vertegenwoordigers aanwezig in Seattle:
Marlies Filbri – SOMO
Anne Graumans – Inzet
Marjan Stoffers – ICCO
Anne van Schaik – Milieudefensie
Manus van Brakel – Milieudefensie
Jaap Kemkes – Wemos
Eric Oostrijk – Zuid-Noord Federatie
Herman van Beek – Landelijke Vereniging van Wereldwinkels
Ellen Oomen – NEWS!
Margriet Kuster – Inzet
Marlies Filbri - SOMO Anne Graumans - Inzet Keizersgracht 132 Keizersgracht 132 1015 CW Amsterdam 1015 CW Amsterdam tel 020-4894884 tel 020-6273339 somo@xs4all.nl agraumans@inzet.nl