____
INLEIDING
De kritiek die Vandana Shiva heeft op onze westerse groei-economie is niet mis. Onoplosbare milieuproblemen in Noord en Zuid, groeiende armoede in de Derde Wereld en verarming van het leven in al zijn facetten zijn volgens haar onlosmakelijk verbonden met een alsmaar toenemende produktie en consumptie. De wortel van het kwaad is de Westerse kijk op het leven, waarin nauwelijks plaats is voor de uitbundige diversiteit van de natuur en de sociale verbanden. Het duidelijkst komt dit aan het licht bij de starre Westerse wetenschap, die geen oog heeft voor de complexe samenhangen in de natuur en de gedetailleerde kennis van de inheemse volken. Een wetenschap die geen verantwoording wenst te nemen voor de dramatische gevolgen van haar benadering van de werkelijkheid.
De oplossing waar Shiva voor pleit is even eenvoudig als radicaal en veelomvattend. Respecteer en vooral geniet van de diversiteit van het leven van alledag. En besef dat de kwaliteit van ons leven en zelfs ons voortbestaan afhangt van onze inzet deze diversiteit te beleven, te vieren maar ook te verdedigen.
In dit boek staan een drietal artikelen van Shiva centraal, waarin ze uitvoerig haar visie geeft op wat er in de wereld gaande is en wat daarvan de dieper liggende oorzaken zijn. Een tweetal artikelen beschrijven Shiva's kijk op de geschiedenis van de landbouw en de bosbouw in India.
Om de Noord-Zuid discussie zo dicht mogelijk bij huis te brengen, hebben we ervoor gekozen in dit boek artikelen van Shiva af te wisselen met die van Nederlandse schrijvers. Van Gerrit Huizer, hoogleraar ontwikkelingsstudies en directeur van het Derde Wereld Centrum aan de Nijmeegse Universiteit, is er een artikel over boerenverzet en spiritualiteit in de Derde Wereld. Tine Halkes, emeritus hoogleraar Feminisme en Christendom, beschrijft wat de spiritualiteit van Shiva voor haar betekent. Ikzelf, milieuactivist en -journalist, interviewde een Brabantse boer over de schaalvergroting in de Nederlandse landbouw en schreef een artikel over wat wij hier in het Westen zouden kunnen doen.
Het boek bevat ook een tweetal interviews met Shiva. Het eerste is biografisch en vertelt het verhaal van de grote verandering in haar leven. Het tweede vertelt wat spiritualiteit voor Shiva inhoudt.
Niet alle artikelen zijn even makkelijk te lezen. Sommigen zijn wat abstract en vergen wat meer doorzettingsvermogen van de lezer. Andere zijn wat concreter en zodoende lichter verteerbaar. We hebben in dit boek opzettelijk praktische en theoretische artikelen bij elkaar gebracht, omdat ze elkaar aanvullen en verduidelijken.
De vertaling van de artikelen van Shiva nam ik voor mijn rekening. Sommige artikelen van Shiva heb ik wat ingekort om overlappingen te voorkomen. Soms vertaalde ik wat vrij, terwille van de leesbaarheid, waarbij ik zorgvuldig de bedoeling van Shiva in het oog probeerde te houden.
Zoals altijd zou ook dit boek niet verschenen zijn zonder de belangstelling en de steun van heel veel mensen. Vier daarvan wil ik met name noemen, me realiserend dat ik daarmee anderen onvermijdelijk tekort doe. Het zijn: Maria Mies, Geert Ritsema, Gerrit Huizer en Tine Halkes. De gesprekken die ik met hen had over de ideeën van Shiva, vormden een bron van inspiratie voor me.
Jan Paul Smit.
* *
*
Verder naar het volgende hoofdstuk >>
<< Terug naar het begin van deze inleiding.
Naar de inhoudsopgave van het boek.
Reacties graag naar: jpsmit@xs4all.nl
_