[Duurzaamlijst] Int. campagne tegen WTO Millennium Ronde

[lokabaal@dsl.nl (De Fabel van de illegaal)]

<verspreid dit bericht - excuses voor dubbele verzending>

Beste lezer,

Hieronder vind je een artikel met achtergrond-informatie over de
internationale campagne tegen de WTO Millennium Ronde

Met vriendelijke groet,
Merijn Schoenmaker, MAI niet gezien!

----------------------------------------------------------------------------
----------------
1. Europese Commissie wil nieuwe liberaliseringsronde in de WTO 

De Europese Commissie (EC) maakt zich sterk voor een voortgaande
handelsliberalisering onder het regime van de Wereldhandelsorganisatie
(WTO). Op de derde Ministeriële Conferentie van de WTO eind 1999 wil de EC
daartoe een veelomvattende "Millennium Ronde" lanceren voor nieuwe
onderhandelingen. De EC streeft aan de ene kant naar een uitbreiding van het
regime van de WTO op bestaande terreinen, zoals het akkoord over
Intellectuele Eigendomsrechten (TRIP's). Daarnaast wil de EC de bevoegdheden
van de WTO uitbreiden naar nieuwe terreinen, waaronder investeringen,
concurrentiebeleid en overheidsaankopen. De EC gaat met deze politiek
lijnrecht in tegen de wil van honderden maatschappelijke organisaties
(NGO's) uit de hele wereld die zich eind 1998 al tegen een
investeringsakkoord in de WTO uitspraken.

1a. Gestrand investeringsakkoord opnieuw naar WTO

Tijdens de eerste Ministeriële Conferentie van de WTO in 1996 wilde de
Europese Commissie ook al onderhandelingen beginnen over een Multilateraal
Investerings-Akkoord (MIA) in de WTO. Dankzij het verzet van een groot
aantal landen uit het Zuiden, waaronder India en Maleisië, lukte dat niet.
Daarna zetten de Europese landen en de Verenigde Staten hun zinnen op de
onderhandelingen over het Multilateraal Akkoord over Investeringen (MAI) in
de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), waarbij
voornamelijk de rijke landen in het Noorden zijn aangesloten. Nadat eind
1996 de concept-tekst van het MAI uitlekte, ontstond ook in deze landen veel
verzet tegen het MAI. Een internationale coalitie van vele honderden NGO's
uit meer dan 70 landen stelde eind 1997 in een gezamenlijke verklaring: "Het
MAI verheft de rechten van investeerders ver boven die van regeringen,
lokale gemeenschappen, burgers, werknemers en het milieu." Ook de Wereldraad
van Kerken, het Europees Parlement en tientallen lokale overheden in Europa
en Noord-Amerika spraken zich fel uit tegen het MAI. Eind 1998 liep het MAI
vast in de OESO, nadat de Franse regering zich terugtrok uit de
onderhandelingen. De Europese Commissie trekt zich van de wereldwijde
protesten niets aan, zo blijkt uit een geheim intern document dat onlangs
uitlekte. Alle in het MAI zo fel bekritiseerde onderdelen worden in dit
document opnieuw naar voren geschoven. Zo wil de EC "een ruime definitie van
investeringen, nationale behandeling en meestbevoorrechte-landbehandeling,
bescherming van investeringen (onteigening, compensatie), voorschriften voor
prestatie vereisten". Daarnaast streeft de Europese Commissie naar
"effectieve bekrachtigingsmechanismen" en wil naast de in de WTO al
bestaande Staat-tot-Staat geschillenbeslechting speciaal voor investeringen
ook een Investeerder-tot-Staat geschillenbeslechting.

2. Onverantwoord en onrechtvaardig

De WTO werd in 1995 opgericht voor het uitvoeren van de Akkoorden van de
Uruguay Ronde voor wereldwijde liberalisering van de handel in goederen en
diensten. Onder druk van de WTO worden landen gedwongen om hun economie
verder te integreren in de wereldeconomie. Via een tribunaal doet de WTO
bindende uitspraken waaraan de regeringen van de aangesloten landen hun
beleid moeten onderwerpen. De door de WTO opgelegde liberalisering geeft
multinationale ondernemingen en banken vrij spel, waardoor kleinere
coöperaties kapot worden geconcurreerd. Lokale economieën worden ondermijnd
en grote delen van de wereldbevolking verliezen daardoor de basis van hun
bestaan. De WTO heeft geen oog voor andere belangen dan de vrije handel. In
diverse uitspraken van het WTO-tribunaal wordt overheidsbeleid ter
bescherming van het milieu, dierenwelzijn en de gezondheid van consumenten
en beleid ten gunste van kleine boeren in de landen in het Zuiden bestempeld
als oneigenlijke handelsbelemmeringen en verboden. Hieronder volgen twee
voorbeelden van dergelijke uitspraken:

2a. De macht over de bananen

Sinds 1993 heeft de Europese Unie een klein aandeel van de consumentenmarkt
gereserveerd voor bananen uit 71 ex-koloniën uit Afrika, de Cariben en de
Pacific, die tot de armste landen ter wereld behoren. Dit gebeurt in het
kader van het Verdrag van Lomé. Dit marktaandeel is van levensbelang voor de
Caribische eilanden. De export van bananen naar Europa is voor de Cariben
verreweg de belangrijkste bron van inkomsten en arbeidsplaatsen. Op de
Cariben is bananenteelt voornamelijk in handen van kleine boeren uit lokale
gemeenschappen. De Amerikaanse multinationals Chiquita en Dole, die met hun
enorme plantages in Latijns-Amerika zo'n 80% procent van de
wereldbananenmarkt beheersen, proberen via de WTO om hun winsten te
vergroten over de rug van de kleine boerencoöperaties. Nadat de
multinationals een half miljoen dollar hadden overgemaakt op de
bankrekeningen van de Democraten en van de Republicijnen, klaagde de
Amerikaanse regering de handelspolitiek van de EU aan. Het WTO-tribunaal
oordeelde dat de EU zijn handelspolitiek moest veranderen ten gunste van de
Amerikaanse multinationals. Dit gaat niet alleen ten koste van de inkomsten
van de Caribische eilanden en de kleine boerencoöperaties daar, maar ook van
het milieu en arbeidsrechten. Bij de kleine coöperaties gelden betere
arbeidsomstandigheden en wordt aanzienlijk minder landbouwgif gebruikt dan
op de grote plantages van Chiquita en Dole.

2b. Gezondheidsrisico's genegeerd

Groeihormonen in vlees worden ervan verdacht kanker te veroorzaken. Om te
voorkomen dat consumenten in Europa ernstige gezondheidsrisico's lopen
besloot de EU enkele jaren geleden tot een verbod op de produktie en verkoop
van vlees van runderen die tijdens het fokken zijn behandeld met
groeihormonen. De Verenigde Staten, die bij het fokken van runderen wel
groeihormonen toestaan, klaagde de EU hiervoor aan bij het WTO-tribunaal.
Het WTO-tribunaal oordeelde onlangs dat de EU het verbod op hormoonvlees
moet opheffen.

3. Ondoorzichtig en ondemocratisch

Formeel hebben alle lidstaten van de WTO een gelijke positie en worden
beslissingen met consensus genomen. Deze consensus betekent echter niet meer
dan dat geen van de aanwezige vertegenwoordigers zich tijdens een
bijeenkomst verzet door een veto uit te spreken. De besluitvorming binnen de
WTO verloopt uiterst ondoorzichtig en ondemocratisch. Landen uit het Zuiden
worden tijdens de onderhandelingen veelal buitengesloten, geïntimideerd en
onder zware druk gezet. In de praktijk wordt de WTO gedomineerd door de
rijke landen in het Noorden en met name de Europese Unie en Verenigde Staten.

3a. Invloed van multinationals

De voorbereidingen en onderhandelingen van de EU en de VS vinden plaats in
nauw overleg met vertegenwoordigers van de grootste multinationale
ondernemingen en hun lobby-organisaties, zoals de International Chamber of
Commerce (ICC) en de European Round Table of industrialists (ERT). Voor
andere belanghebbenden, zoals parlementen, maatschappelijke organisaties en
burgers, zijn de besprekingen grotendeels geheim, zodat zij nauwelijks
invloed kunnen uitoefenen. Voor de lidstaten van de Europese Unie worden de
onderhandelingen gevoerd door de Europese Commissie, waardoor de
democratische invloed nihil is.

3b. Rijke landen bepalen de agenda

De onderhandelingen in de WTO wordt gedomineerd door de onderhandelaars van
de rijke landen. De onderhandelaars van landen uit het Zuiden worden zowel
op actieve als op passieve wijze uitgesloten van de onderhandelingen.
Passieve uitsluiting ontstaat doordat veel landen uit het Zuiden onvoldoende
capaciteit hebben om alle bijeenkomsten bij te wonen, laat staan om alles
bij te houden en eigen voorstellen voor te bereiden. Daardoor weten de
regeringen vaak niet of nauwelijks welke inhoud en consequenties de
verdragen hebben die ze ondertekenen. Actieve uitsluiting wordt veroorzaakt
doordat de onderhandelaars van de Europese Unie en de Verenigde Staten de
agenda van de WTO bepalen. Zij bereiden een voorstel meestal eerst
gezamenlijk voor en betrekken vervolgens Japan, Canada en enkele andere
grote handelsmachten erbij. Pas daarna wordt een voorstel officieel
ingebracht in de WTO. Het is dan voor de overige landen enorm moeilijk om
het nog tegen te houden. Onderwerpen die de regeringen van landen uit het
Zuiden zelf aandragen worden vaak niet eens op de agenda gezet. Dat geldt
bijvoorbeeld voor het aan banden leggen van de export van chemisch afval en
de nooit ten uitvoer gebrachte UNCTAD-gedragscode voor multinationale
ondernemingen.

3c. Intimidatie en dwang

Tijdens het High Level Symposium over Handel en Ontwikkeling in maart 1999
uitte dagvoorzitter Collier van de Wereldbank zware beledigingen tegen de
Afrikaanse landen en andere landen uit het Zuiden. Collier riep tegen
vertegenwoordigers dat ze niet moesten klagen over marginalisering door het
onrechtvaardige handelssysteem. "You are marginalising yourselves." De
landen uit het Zuiden moeten, volgens Collier, een nieuwe
liberaliseringsronde en uitbreiding van de WTO accepteren. Anders zullen de
VS en de EU overgaan tot protectionisme en weigeren om hun markten open te
stellen voor produkten uit het Zuiden, waartoe zij zich in de bestaande
akkoorden hebben verplicht, zo dreigde Collier. De beledigingen en
intimidaties van Collier zijn typerend voor de verhoudingen binnen de WTO.
Landen uit het Zuiden die binnen de WTO protest aantekenen, worden door de
rijke landen onder zware druk gezet. Door de rijke landen gedomineerde
instellingen als het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank
dwingen landen uit het Zuiden hun verzet op te geven door (te dreigen om)
het verstrekken van nieuwe leningen op te schorten. De landen uit het Zuiden
zijn door hun kwetsbare en afhankelijke positie vaak niet goed in staat om
hiertegen een vuist te maken en de gecoördineerde economische en
diplomatieke druk van de rijke landen te weerstaan.

4. Stop uitbreiding macht van de WTO

Veel regeringen van landen uit het Zuiden, zoals India en Egypte, en veel
NGO's, waaronder Greenpeace International en het Wereld Natuur Fonds, hebben
forse kritiek op de Akkoorden van de Uruguay Ronde en de WTO. De Europese
Commissie trekt zich van deze kritiek niets aan. De EC streeft juist naar
verdere handelsliberalisering en uitbreiding van de macht van de WTO. Om dat
te bereiken wil de EC de Millennium-Ronde  lanceren, een nieuwe
veelomvattende onderhandelingsronde vergelijkbaar met de Uruguay Ronde die
leidde tot de oprichting van de WTO.
Een internationale coalitie van maatschappelijke organisaties, waaronder de
stichting Naar Een Ander Europa en het landelijke campagnenetwerk "MAI niet
gezien!" verzet zich tegen uitbreiding van de macht van de WTO en tegen de
Millennium Ronde. Handelsliberalisering onder het WTO-regime  gaat lijnrecht
in tegen het belang van gemarginaliseerde gemeenschappen, ontwikkeling,
democratie, milieu, gezondheid, mensenrechten, arbeidsrechten en de rechten
van vrouwen en kinderen. Verdere invoering of zelfs uitbreiding van het
bestaande akkoord over Intellectuele Eigendomsrechten (TRIP's) en een
mogelijk akkoord over investeringen dienen slechts de belangen van de
grootste multinationale ondernemingen die hun basis hebben in de rijke
landen in het Noorden. Dergelijke akkoorden versterken machtsconcentraties
van multinationals op het gebied van technologische kennis en economische
middelen. 

4a. Geen Millennium-Ronde !

Gezien het ondoorzichtige en ondemocratische gehalte van de WTO en de
geringe invloed daarbinnen van maatschappelijke organisaties en landen uit
het Zuiden is het nauwelijks mogelijk om het proces effectief te beïnvloeden
als de onderhandelingen eenmaal zijn begonnen. Daarom roepen wij
maatschappelijke organisaties en personen op om zich aan te sluiten bij de
internationale coalitie en in actie te komen tegen de Millennium-Ronde
voordat deze begint.
De formele beslissing over een eventuele Millennium-Ronde zal worden genomen
op de derde Ministeriële Conferentie van de WTO eind 1999. Maar de
voorbereidingen van de Europese Commissie zijn al in volle gang. Het
onderhandelingsmandaat voor de EC, die de onderhandelingen voert namens alle
lidstaten van de EU, wordt waarschijnlijk al in juni vastgesteld door de
ministers van Handel van de lidstaten. Het is daarom van het grootste belang
om een campagne te beginnen om de opstelling van de verantwoordelijke
instellingen te beïnvloeden. We willen bereiken dat het Europees parlement
en de nationale regeringen en parlementen van de EU-lidstaten zich
uitspreken tegen verdere handelsliberalisering in de WTO en tegen de
Millennium-Ronde. Het doel van zo'n campagne is een inperking van de
onderhandelingsruimte voor de Europese Commissie, zodat een uitbreiding van
de bevoegdheden van de WTO niet binnen het mandaat valt.

Om binnen korte tijd voldoende politieke druk op te bouwen willen we snel
een begin moeten maken om mensen te informeren en te mobiliseren en
protesten te organiseren. Wil je hieraan meewerken, neem dan contact op met
"MAI niet gezien!", Koppenhinksteeg 2, 2312 HX Leiden, tel 071-5127619 of
071-5144217, fax: 071-5134907, e-mail: lokabaal@dsl.nl

-----------------------------------------------------------------
De Duurzaamlijst: | Abonnement opzeggen? Stuur een E-mail aan:
voor nieuws,      | majordomo@ddh.nl en schrijf in het tekstdeel:
opinie en overleg | unsubscribe duurzaamlijst
-----------------------------------------------------------------
Meer over de Duurzaamlijst op http://www.ddh.nl/duurzaam