[Duurzaamlijst] uitbreiding criteria EKO-keurmerk

[Jack Stoop <jack@stoop.fol.nl>]

Beste mensen,

Op verzoek van Hans Redzcus plaats ik onderstaande brief en enquete op
deze lijst. Als jullie willen reageren dan graag naar Hans via e-mail
adres: agendazi@telekabel.nl

Groeten Jack Stoop

Geachte lezer,

Hierbij ontvangt u op persoonlijke titel de brief die aan een aantal
schakels van de biologische sector is verstuurd. Het betreft een aantal
aan Platform Biologica en SKAL voorgestelde kwaliteitsbevorderende
maatregelen,i.v.m. duurzame criteria en het EKO-keurmerk. Ik verzoek u
om deze brief met aandacht te lezen en uw commentaar aan mij toe te
zenden. Tevens zou ik heel graag de enquête hierover ingevuld van u
retour ontvangen. Deze enquete staat onder aan de brief.

Bij voorbaat mijn dank !

Met vriendelijke Groeten,

H. J. Redzcus
Schrans 52
8932 NG Leeuwarden
tel. 058-2169360
agendazi@telekabel.nl
fax: 050-525463


Op 4 oktober as. is er een workshop in het kader van het programma
Ethiek&Beleid van de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek), waaraan de ondertekenaars van het ‘Rappel groen licht op de
biologische landbouw’ aanwezig zullen zijn.
Ondergetekende zal op deze bijeenkomsten de eerste resultaten van een
enquête, gehouden onder consumenten van EKO-producten, aldaar
presenteren. Tevens zal deze korte enquête ook gehouden worden onder
bezoekers tijdens de Varena 2000 in het Euretco Expo Center te Houten.
De politiek heeft al te kennen gegeven veel belangstelling in duurzame
criteria  en EKO te stellen. Indien u vragen over deze duurzame criteria
aan bestuurders uit de sector op de Varena 2000 wilt stellen dan is er
zeker op een van de bijeenkomsten een bestuurder uit de biologische
sector bereid om hierop nader in te gaan.

De meest belangrijke vraag voor de toekomst van het EKO-product is
volgens mij: hoe duurzaam is EKO en/of zijn de criteria van SKAL wel op
to date?

Moet het monopolie van SKAL als controle-organisatie doorbroken worden?
In Ekoland nr. 7/8  is er in de rubriek ‘Podium’ aandacht besteed aan
bovengenoemde vraag die gesteld werd aan een aantal vertegenwoordigers
die een gedeelte van de volledige biologische sector representeren. Is
het niet zinnig om de mening van alle vertegenwoordigers van de schakels
die belang hebben in het EKO-keurmerk te horen? Ondergetekende is de
natuurvoedingswinkelier met de langste staat van diensten; nl. 30 jaar
in de sector als winkelier/pionier. Omdat door het aantal geïnterviewden
een aantal criteria niet besproken zijn m.b.t. de gestelde vraag wil ik
die u hierbij aanreiken. Het zijn de ongeschreven wetten die aan de
grondslag van het EKO-keurmerk lagen en die nu met aanduiding duurzaam
omschreven worden. Het EKO-keurmerk besteedt onvoldoende aandacht aan de
duurzame criteria zoals de sociale, ethische, juridische, medische en de
ecologische. Als SKAL hieraan geen aandacht wil besteden dan vind ik dat
er zeker een onafhankelijke organisatie naast SKAL moet komen die
parallel aan de biologische richtlijnen tevens de genoemde criteria
behartigt.

Wat bedoel ik hiermee en hoe ecologisch is EKO?

Via de productlijn Biotop worden artikelen die aan de biologische
richtlijnen voldoen in de sector als volwaardig product verkocht. Maar
omdat er voor een groot aantal ervan in Israël en rondom de
Jordaanrivier gemiddeld 15.000 kuub water per hectare nodig is en de
waterschaarste in deze regio zeker groot te noemen is, zijn deze
exportproducten zeker niet ecologisch te verantwoorden zolang het
grondwaterpijl jaarlijks blijft dalen met alle gevolgen van dien. Deze
ecologische waarde van water en de daarmee samenhangende waterimport uit
regio’s waar waterschaarste heerst is daarom een duidelijk criterium. In
het kader van een meer duurzame ontwikkeling is tevens het grondgebruik
en de verschraling van de grond niet in de controle opgenomen.
In Duitsland heeft het SKAL-equivalent het in het eigen land verkregen
product een ecologische voorkeursbehandeling/aanbeveling en etikettering
gegeven om de ongewenste ecologische neveneffecten van dingen als
vervoer (broeikaseffect door Co2-uitstoot), verpakking, energiegebruik
enz. te compenseren. Bijvoorbeeld als vandaag een groot frisdrankconcern
over de hele wereld een bio-cola op de markt wil brengen in
aluminiumblikjes dan staat geen criterium dit in de weg. Als een
tabaksproducent een bio-sigaret wil introduceren dan houdt geen enkel
criterium deze ongezonde trend tegen. Als een multinationaal
snackconcern besluit tropisch regenwoud om te toveren tot weideland voor
EKO-runderen voor een fantastische groeimarkt, welk criterium houdt hun
tegen?

Dit zijn niet alleen hypothetische voorbeelden als u de  stukken van de
Raad van Advies van SKAL erop na leest. Tot nu toe was het relatief
eenvoudig voor een EKO-product om het Max Havelaar-keurmerk te
verkrijgen. Omdat de ontwikkeling naar meer grootschaligheid neigt
dreigt ook deze sociale kant van het EKO-product te vervagen. Er
controleert immers niemand hierop. Alleen al omdat de lage lonen er in
de armste landen voor zorgen dat in de handel EKO versus EKO komt te
staan zijn er sociale criteria nodig.

De varkensconvenant op basis van 470.000 varkens per jaar die door de
biologische sector, de maatschappelijke organisaties en minister
Brinkhorst is ondertekend begint steeds minder duurzaam te worden. Eerst
zou de totale hoeveelheid varkensmest door de Nederlandse biologische
veevoerboeren, die ook het varkensvoer op een oppervlak van 100.000
hectare zouden gaan verbouwen, als grondstof retour genomen worden. Deze
duurzame mestoplossing dreigt nu vanwege de veevoerprijs van 65 cent per
kg. de race te verliezen omdat men liever het goedkopere voer uit de
armere landen wil importeren. De mestproblematiek is dan niet duurzaam
opgelost.

Tevens zijn de doelstellingen om tot 10 % biologische landbouwgrond te
komen ook weer van tafel. Duurzame consumentenprijzen die kunnen
concurreren zijn mogelijk met de nieuwe retailformule ‘Trendbreuk’.
Ofschoon SKAL grondgebonden criteria heeft, worden deze niet nageleefd.
Hoe dit kan bij de Raad van Accreditatie is onduidelijk. De algemene
mensenrechtensituatie (juridische criteria),
zoals door China gepraktiseerd, staat ter discussie. Criteria
hieromtrent zijn zeker wenselijk. Volgens de biologische richtlijnen is
het landbouwproduct tabak niet afgekeurd. Vanwege medische criteria en
ook wat de verpakking van EKO-producten betreft is het wenselijk om de
sector te beschermen; bij twijfel anders verpakken. In de pioniersfase
was het wereld-voedselvraagstuk als ethisch criterium een prioriteit.

De ethische criteria zijn nooit geformuleerd en verder tot richtlijnen
uitgewerkt. Maar onze doelen zijn toch zeker niet minder ethisch
verantwoord geworden. Ook de dierenethiek dreigt steeds verder in de
branche te vervagen zoals bv. Kort geleden uit het toekennen van het
EKO-keurmerk aan zuiglammetjes bleek. Vroeger was het ondenkbaar dat
babylammetjes niet tot volwassenheid mochten komen omdat er een markt
was die hierbij om het EKO-keurmerk vroeg en die hiervoor licentiegeld
wilde betalen om maar op de menukaart het EKO-keurmerk te kunnen
vermelden. Het gaat toch niet alleen om de prijs en het geld verdienen
bij de toekenning van het EKO-keurmerk?

Moeten we die concessies aan deze deelmarkt doen? Het is toch de vraag
of de serieuze EKO-consument vraagt om een branche-vervaging.  Als het
zo verder gaat verliest EKO zijn identiteit en op de beursvloer komen al
machtige aandeelhouders in actie om de markt in handen te krijgen.De
meest biedende ontvangt gewoon wat te koop is. Gaat het merendeel van de
EKO-wereldmarkt binnenkort over in handen van oliegiganten, naar het
Engelse bedrijf dat al is begonnen om 40 % van de EKO-voorraad over de
hele wereld op te kopen of naar...? Dit is geen groei naar volwassenheid
van EKO maar een ontwikkeling die alleen nog winstmaximalisatie als doel
heeft die  inherent dan ook ten koste gaat van de duurzame doelen. Het
nobele criterium van ‘gelijke monniken, gelijke kappen’ moet weer
ingevoerd worden. De begunstigingen om de ene afnemer meer korting te
geven dan de ander is geen duurzaam economisch beginsel. Zo worden de
grotere bedrijven steeds groter,
maar kunnen de kleine bedrijven niet tegen de prijsconcurrentie op en
worden kwetsbaarder. Een duurzame prijs is een transparante prijs.

Overigens projecteren de consumenten van EKO-producten meer criteria in
het  product dan dat er zijn; zo blijkt uit een onderzoek bij klanten.
Als SKAL de duurzame ecologische criteria niet mee wil nemen in het
controleapparaat  dan rijst ten zeerste de vraag of de vlag, de
aanduiding EKO, de lading wel dekt. Immers, alle criteria die tot nu toe
wel verantwoord worden hebben betrekking op BIO. Het gaat niet om de
monopoliepositie van SKAL, maar om een goed product, nl. het EKO-product
dat het waard is om voor de toekomst te beschermen en niet op te offeren
aan de handel die geen moraal kent.

Duurzame voedingsmiddelen houden meer in dan alleen biologische
producten die volgens de EEG landbouwrichtlijnen worden gecontroleerd.
Ik ben benieuwd hoe de mening over het uitbreiden van het aantal
criteria van de diverse sectorleden en de desbetreffende
maatschappelijke organisaties is die belang bij het EKO-keurmerk hebben.
Ook hebben de diverse overheden belang in een geloofwaardig EKO-keurmerk
dat niet discutabel is. Hoe denken de desbetreffende vertegenwoordigers
hierover? ‘EKO groeit uit het marginale marktsegment naar een
volwaardige productgroep ten bate van de samenleving als het alle
duurzame criteria respecteert en de controversiële feiten aanpakt’, is
mijn stelling. Als alle voedingsmiddelen op de wereld morgen een
EKO-keurmerk zouden hebben dan zou de wereld er nog precies voor
dezelfde duurzame vraagstukken staan als dat nu het geval is. EKO, met
de criteria van heden, biedt onvoldoende toekomstperspectief voor een
wereld die in EKO verwachtingen stelt die nog niet waargemaakt worden.

Met vriendelijke groeten,

H. Jürgens Redczus.

Hieronder de enquete over het belang van duurzame criteria m.b.t. het
EKO-keurmerk die verder gaan dan alleen de biologische produktiewijze.
Wilt u deze vragenlijst invullen en retourneren?

Geef met een getal dat varieert van 1 t/m 5 aan hoeveel waarde u hecht
aan elk criterium; 1 = geen waarde, 5 = heel belangrijk enz.:

_  1. De producten moeten afkomstig zijn van biologische teelt; er mag
dus
geen gebruik gemaakt worden van chemische en synthetische
bestrijdingsmiddelen;
_ 2. Een beperkte/minimale hoeveelheid verpakking;
_ 3. Het op een duurzame manier gebruik maken van water; dus geen
uitputting
en vervuiling van grondwater en andere waterbronnen;
_ 4. Het op een duurzame manier gebruiken van het land zodat er geen
uitputting van de bodem optreedt;
_ 5. Een vastgestelde maximale transportafstand, afhankelijk van het
product;
_ 6. De producten moeten vrij zijn van genetische manipulatie;
_ 7. De producten moeten ethisch verantwoord zijn, oftewel het oplossen
van
het wereldvoedselprobleem niet in de weg staan;
_ 8. De producten mogen de gezondheid van de gebruiker (mens, dier) geen
schade toebrengen;
_ 9. Mensenrechten moeten gewaarborgd zijn; producenten van
EKO-producten
mogen niet in strijd met de mensenrechten handelen;
_ 10. Er moet rekening gehouden worden met sociale factoren zoals
kinderarbeid.

Welk percentage van uw boodschappen draagt het EKO-keurmerk?

naam:
postcode:
leeftijd:


--
-- 
=============================================================================
Stoop.doc, Duurzame Ontwikkelingscommunicatie

Stoop.doc verzorgt teksten en voorlichting over duurzame ontwikkeling.
Met name rond de thema's milieu, economie, solidariteit, vrede en
cultuur. Dit doe ik freelance of pro-deo voor ideële non profit
organisaties.
-----------------------------------------------------------------
De Duurzaamlijst: | Abonnement opzeggen? Stuur een E-mail aan:
voor nieuws,      | majordomo@ddh.nl en schrijf in het tekstdeel:
opinie en overleg | unsubscribe duurzaamlijst
-----------------------------------------------------------------
Meer over de Duurzaamlijst op http://www.ddh.nl/duurzaam